Cancelcultuur is de social media schandpaal waar we vanaf moeten!

Waarbij we eerst dachten dat dit typisch Amerikaans gedrag was, is het nu al een tijdje geleden binnen onze eigen Nederlandse maatschappij erin gegroeid. Het woord 'cancelcultuur' is inmiddels voor iedereen wel bekend, maar voor velen nog niet precies duidelijk en laat staan dat men weet hoe gevaarlijk dit gedrag is voor zowel onze economie als de mensen om ons heen. In dit artikel neem ik jullie mee in de invloed van deze cancelcultuur en waarom ik van mening ben dat we er vanaf moeten.

Wat betekent 'cancelcultuur' ?

Over het algemeen betekent dit fenomeen dat er mensen of bedrijven woorden geboycot, waarmee we dus bedoelen dat ze openlijk worden bekritiseerd vanwege "vermeende" verwerpelijke acties, teksten of opvattingen. Waarbij dit meestal samengaat met een storm van verontwaardiging op sociale media. (bron)

Het valt dan ook te vergelijken met de vroegere schandpaal waarbij vroeger iemand publiekelijk werd vastgezet om daar tot schande te staan en vaak werd bekogeld met bijvoorbeeld rot fruit. Doordat dit openlijk werd gedaan kon je in feite nooit meer afkomen van dat imago omdat iedereen er vanaf wist. Hetzelfde geldt dus ook voor de mensen of bedrijven die middels sociale media kritiek over zich heen krijgt.

Sociale media voedt de cancelcultuur

Je zou je kunnen afvragen waarom het nu opeens een ding is geworden, terrwijl dit eigenlijk al jaren aan de gang is. Maar sinds de opkomst van sociale media platforms is het publiekelijk bekritiseren weer helemaal terug. Op een moment is natuurlijk de schandpaal verdwenen in de meeste culturen. Hierdoor zijn de negatieven berichten vaak via mond tot mond overgebracht, totdat we online elkaar over vanalles konden inlichten. 

Het tegenwoordig als een lopend vuurtje. Een partij of persoon heeft iets verkeerds gedaan en voor je het weet staan er allemaal oproepen online, met de vraag om dat bedrijf of die persoon niet meer te 'supporten'. Daarmee wordt bedoeld; niets meer ervan kopen, niets meer ervan promoten, niets meer ervan zien en er niet meer mee associëren. 

Dus wat is dan het grote verschil sinds sociale media erbij betrokken zijn? Op zich is het vrij vanzelfsprekend. Het publiek wat in eerste instantie er niet bij aanwezig is, zal zich verzamelen omdat er altijd wel iemand is die het nodig vindt om de situatie uitgebreid te bespreken op één van de platforms. Hierdoor wordt een opening naar de wereld gemaakt en zodra het interessant genoeg is, zal het verhaal zich snel verspreiden en neemt het gevaar van de media toe.

Het gevaar van 'Trial by Media'

Voor wie er nog niet op de hoogte is van de term 'trial by media', zal ik het kort uitleggen. In principe is het een mooie verzamelnaam van wat er gebeurd zodra de 'gewone burger' zich gaat bemoeien bij zaken die eigenlijk overgelaten moeten worden aan justitie. Dit omdat we vaak te maken hebben met geruchten en nog niet met vastgestelde feiten. 

Zo is er in de rechtbank nog niets bewezen, maar wordt desbetreffend persoon of bedrijf al helemaal kapot gemaakt en dan met name in de online media. Factchecking is iets waar de meeste mensen niet aan doen, wat dus een verschil is ten aanzien van de media zoals televisie en radio. Dit omdat die media makkelijker aan te pakken is middels een aanklaging van smaad en laster. 

Smaad is wanneer iemand met het negatieve bericht uw goede naam wil beschadigen door de waarheid over u te vertellen. We noemen iets laster als iemand een leugen verspreidt, terwijl die persoon weet dat het een leugen is. (bron)

Nou kan ik uiteraard het voorbeeld van onze Voice juryleden erbij pakken, maar een beter voorbeeld waar men ook bekend mee is en waarvan de rechtszaak al heeft plaatsgevonden is de situatie tussen Amber Heard en Johnny Depp. Waarbij er veel beschudigingen richting Depp waren en eigenlijk iedereen al gelijk in de aanval ging tegen Depp. Ze stopten met het kijken van zijn films, niemand wilde hem op dat moment nog inhuren als acteur, hij was gecanceld. Dit gebeurde allemaal nog terwijl het volledige verhaal van beide partijen nog niet buiten was gebracht. Na een lange 'trial' oftwel rechtszaak, is naar buiten gekomen dat ook Heard niet een lievertje is en is aan het einde aansprakelijk bevonden. Alle negatieve aandacht die onterecht naar Depp ging werd daarna 180 graden gekeerd richting Heard.

Wat je hieruit kan halen, is dat mensen op basis van geruchten al een mening hebben gevormd. Ze hebben gezamenlijk besloten om één van de partijen neer te halen en proberen kapot te maken, zonder dat ze het hele verhaal kennen. Dit vormt natuurlijk een bepaalde negatieve lading waar je nooit meer vanaf komt. 

Het heft in eigen hand

Het voorbeeld die je hiervoor hebt gelezen gaat over een situatie die terecht is gekomen bij de rechtbank. Maar we zien het ook gebeuren bij situaties onderling. Video's van vechtpartijen waar mensen met gezicht en al op staan en gepost worden, openbare video's waarbij mensen hun slechte ervaringen delen met bedrijven waarbij de service afdeling nog geen kans hebben gekregen om dit netjes voor hun oplossen etc. We vinden het tegenwoordig normaal om iemands reputatie al gelijk kapot te maken voordat er een eerlijke kans is geweest op hoor en wederhoor. 

En wat doet men dan? Naam, adres, werkgegevens, schoolgegevens, alles is tegenwoordig online te vinden en wordt vervolgens in verband gebracht met de situatie zodat iemand figuurlijk aan de schandpaal wordt genageld zonder kans op verdediging. Iedereen vindt het nu maar normaal om het heft in eigen hand te nemen. Wat uiteindelijk resulteert in nog gevaarlijkere situaties zoals bedreigingen en reputatieschade. 

Mensen die hierdoor wellicht nooit meer aan een baan komen omdat een bedrijf niet met je geassocieerd wilt worden, geen inkomsten, niet een woning kan betalen of een gezin kan onderhouden en daaronder lijdt. Of een bedrijf die ik een klein foutje maakt en door één vervelende review failliet gaat omdat niemand hen meer vertrouwd. En omdat het online wordt gedaan, kom je er nooit meer vanaf. De schade die wordt toegedaan aan iemand door het online zetten, staat meestal niet in verhouding met wat de situatie was. Puur omdat mensen het heft in eigen hand neemt en niet eerlijk nadenkt over de gevolgen. Laten we eerlijk zijn, als je iemand online aan de schandpaal nagelt, dan is het wel duidelijk dat rationeel denken niet je sterkste punt is. 

Heeft het überhaupt het gewenste effect?

Je kan nog elke dag een koffie bij de Starbucks dragen, de nieuwste kledinglijnen van ZARA hangen alweer in de winkel en vele acteurs en/of zangers zijn gewoon wbedrijf of persoon te 'cancelen' en toch krabbelen ze weer terug en doen we alsof er niets aan de hand is. Het annuleren van abbonementen, het stoppen met het dragen van bepaalde type kledingmerken of het drinken van een speciek koffiemerk lijkt alleen maar een hype te zijn die even interessant is om te laten zien aan welke kant je staat, maar zodra de aandacht niet meer gevestigd is op die situatie, dan vervaagt onze steun. 

Desondanks wilt dat niet zeggen dat er helemaal geen effect is na aanleiding van het soms tijdelijk of voor altijd cancelen door grote groepen mensen. Een recentelijk voorbeeld is wat er afgelopen week heeft plaatsgevonden bij Disney. Nadat één van hun netwerken ABC de Late Night show van Jimmy Kimmel heeft gecanceld, in verband met de opmerkingen die Jimmy in zijn show heeft gemaakt over Charlie Kirk, is de marktwaarde zo'n 3.4 miljard euro's in marktwaarde gedaald doordat iedereen massaal Disney ging cancelen (bron). 

Geen Disney+ meer, annuleren van Disney vakanties, etc. Dit omdat er geruchten gaan dat ze de Late Night show van de buis hadden gehaald na druk van de overheid. Toch lezen we vanochtend dat de show en dus Jimmy Kimmel weer terugkomen. Het ziet er na uit dat het Disney toch wat te heet onder de voeten werd en zag hoe snel de nummertjes daalden doordat de massa (de normale mens) het heft in eigen hand nam en pas echt merkte hoeveel ze te verliezen hadden.

Conclusie

Het is een gevaarlijke gedachte dat we nu met zijn allen als maatschappij hebben bedacht dat het normaal is om voor eigen rechter te spelen. En hoe gewetenloos iedereen als een kudde schapen elkaar gaat volgen zonder na te denken over de gevolgen van deze online schandpaal. Hoewel het soms kan lijden tot de gewenste uitkomst, waarbij vaak bedrijven gemakkelijker kunnen toegeven aan wat er van ze wordt verwacht, heeft een individu daarintegen niet de kans om af te komen van het imago dat wat er over hem of haar wordt geschetst, wat kan lijden tot veel grotere gevolgen waar men niet bij stilstaat. Laten we het toch maar over aan de rechtbanken in ons land die zich niet voor niets houden aan de regels die we hebben opgesteld. Ben je het daar niet mee eens? Dan mag jij je afvragen waarom je geen advocaat bent geworden.